VEDAT GÜNYOL

Bir deneme yazarı olarak Vedat Günyol’u severim, yazılarını da zevkle okurum. Bir zamanlar çıkarmış olduğu “Yeni Ufuklar” dergisine de abone olmuştum. Hala o sayıları saklarım.

Bir denetim sırasında Yalova'da bir etkinliğe katılmıştım. İstanbul’dan gelen misafirler Vedat Beyin geçmişte öğrencileri imiş. Onlar Vedat Günyol öğretmenlerini anlata anlata bitiremediler. Vedat Bey öğrencileri üzerinde farklı bir sevgi bırakmış.

Vedat Günyol, 16 Mart 1911 tarihinde İstanbul'da doğmuş. Ortaöğrenimini 1934'de St. Benoit Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1938 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirmiş. Bu arada ilk çevirilerini üniversite yıllarında yapmış.

Hukuk fakültesinde asistanlık, Gedikpaşa Ortaokulu ve Vefa lisesinde Fransızca öğretmenliği yapmış. Milli Eğitim Bakanlığı tercüme bürosunda da çalışmış.

Ayrıca; İtalyan Lisesinde, Ankara Gazi Lisesi ile Hasanoğlan Köy Enstitisünde de haftada bir gün dört saat ders vererek öğretmen olarak çalışmış. Hasanoğlan Köy Enstitüsü öğretmenliğinde enstitü öğrencilerinin sorgulayan yapılarını görmüş ve bu durum hoşuna gitmiş. Çünkü enstitülerde sorgulayıcı bir eğitim-öğretim bahis konusu imiş.

Sekiz yıl da serbest avukat olarak çalışmış. Son olarak İstanbul Erkek Lisesi Fransızca öğretmenliğinden emekli olmuş.

Paris'te başladığı Devletler Hukuku doktorasını 2. Dünya Savaşı yüzünden yarım bırakmış ve l0 yıl sonra da geri dönerek tamamlamış.

Cemal Süreya “Türkçe Bilenin İşi Rast gider” kitabında, “İki kişi dışında edebiyatımızda denemeye gerçekten girmiş yazar pek yok” başlıklı yazısında genellikle deneme yazarlarımızın “Montaigne” ye özendiklerini, onun gibi yazmak istediklerini belirtir ve Nurullah Ataç’ı, Sabahattin Eyüboğlu ile Vedat Günyol’u anar. Ataç’daki ben duygusunu belirtir. Sabahattin Eyüpoğlu ile Vedat Günyol’un Montaigne’inin düşünsel gücüne yaklaştıklarını açıklar.

Yine Salah Birsel ve Mermi Uygur’un bu alanda aşama kaydettiklerini de belirtir.(1)

Vedat Günyol’un deneme yazıları hep beni büyülemiştir. Okumak başlığı altında yazdığı denemesinde okuma üzerine kitaplar hakkında değişik düşünceleri alıntı yaparak aktarması unutmadığım bir yazısıdır. Yazısının en sonunda “Ne mutlu o insana ki, bir kitaba körü körüne bağlanmaz, kitabı kendine bağlar, onunla özgür düşünce yolunda ileri adımlar atar.” Demiş. (2)

Cemal Süreya “Vedat Günyol için çağrışımlar” başlıklı bir başka yazısında da; Vedat Günyol’un “Çok iyi bir öğrenim gördüğünü, birkaç dil bildiğini, isteseydi Türkiye’nin en zengin avukatı olabilirdi.” Diye Vedat Beyi anlatmış. (3)

İşte yazım hayatı böyle bir şey. Öldükten sonra anılmak bir yerde böyle yazmak ve düşünmekten geçiyor, bunu da Vedat Günyol Bey başarmış.

Fakat her yazarın ve düşünenin bir kötü kaderi var. Vedat Günyol da yazdıklarından ve düşüncelerinden dolayı 12 Mart’ta gizli örgüt kurdukları gerekçesiyle arkadaşları ile birlikte tutuklanmış. Bu tutuklanmanın da öncesinde mavi yolculuk için hazırlık yapmakta imişler. Sebahattin Eyüboğlu’nun evinde buluştuklarında birbirine telefon ettiklerinde, ülkenin durumundan ve sıkıntılarında da bahsetmişler. Maltepe Askeri cezaevinde dört ay tutuklu kalmışlar. (4)

Cemal Süreya yazısının sonunda “Vedat Günyol’un dikili bir tek ağacı yok şu ölümlü dünyada. Ev kirasına bile yetmeyen bir emekli maaşından başka” diyerek devam etmiş “Ama sevgi dolu bir yüreği var. Zengin mi zengin, Yunus’un söylediğince hep dosttan yana yönelen bir gönlü.” Vardı diye yazmış. (5)

Ecevit ve Yücel de Vedat Günyol’un çıkardığı dergilerin devamlı okurları imiş.

Cemal Süreya, sağda Vedat Günyol’un eş değeri yok, biraz Cemil Meriç var diyor.

Fakir Baykurt ile Vedat Günyol’ın arkadaşlıkları da iyi imiş. Fakir Baykurt hayatını anlattığı yazısında, kendisinden on yedi yaş büyük olan Vedat Beyi, Vedat Ağabey diye anmış. Vedat Günyol’dan çok şeyler öğrendiğini belirtmiş, Vedat Bey, maddi imkânlarını ve bilgisini paylaşmakta cömert imiş. Kendisini “Yücel” dergisindeki yazılarından tanırmış.

Hasan OKURSOY 5 Aralık 2020 Yelki

Not; Yazım 2. bölümünde devam edecek.

Kaynak;

(1) Cemal Süreya, Türkçe Bilenin İşi Rast gider, Yapı Kredi Yayımları 2018, (2) Vedat Günyol, Okumak, Cem yayınları (3) Cemal Süreya, Vedat Günyol için çağrışımlar (4) Age.

(5) Age.